مصاحبه ای با پروفسور ایرج نوروش

پروفسور ایرج نوروش-مصاحبه ای با دکتر در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران                     
...............................................................................................................................................................

این مصاحبه در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و قبل از بازنشسته شدن آقای دکتر نوروش توسط اعضای انجمن علمی تهیه شده است.
از این استاد فقید و گرامی بابت همکاری و لطفشان به ما بسیار سپاس گزاریم و باید به ایشان عرض کنیم:
"دانشجویان جای خالی شما در گروه حسابداری دانشگاه تهران را شدیدا اًحساس می کنند".

آقای دکتر؛ لطفاً کمی درباره ی خودتان بگویید، کجا و کی به دنیا آمدید و چه طور حسابدار شدید؟
در سال 1323 در تهران متولد شدم. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدارس فیروزکوهی، ادیب و هدف گذارندم. از نوجوانی به رشته ی پزشکی علاقه داشتم و پیرامون آن نیز مطالعاتی کرده بودم. پس از دبیرستان در کنکور سراسری پزشکی شرکت کردم اما قبول نشدم. تحصیل در حسابداری را شروع کردم.استادی داشتم که مدام از وضعیت مناسب کار و تحصیل در کشور امریکا برای ما صحبت می کرد. با توجه به سهولت سفر به امریکا در آن زمان، به همراه نیمی ازدانشجویان کلاس، کشور را به مقصد امریکا ترک کردم. به این ترتیب بود که تحصیل در رشته ی حسابداری دانشگاه ایالتی کالیفرنیا را آغاز کردم. مدرک لیسانس و فوق لیسانس را از دانشگاه های برکلی و گلدن گیت اخذ نمودم. پس از آن برای گذراندن تعطیلات به کشور بازگشتم و در این مدت کوتاه ازدواج کردم و به خواست همسرم در ایران ماندگار شدم. رئیس وقت دانشکده مدیریت دانشگاه تهران از من برای تحصیل در مقطع دکتری و تدریس دعوت کرد. پیشنهاد او را پذیرفتم و به این ترتیب داستان حضور سی و پنج ساله ی من در دانشگاه تهران آغاز شد.
با توجه به رشته ی دانشگاهی شما و .» کاندیدا آلبیکانس باکتری دو چهره « کتابی در زمینه ی پزشکی دارید به نام موضوع این کتاب، دلیل نگارش آن چیست؟
در کودکی به نوعی بیماری گوارشی دچار شدم. 3 بار هم تحت عمل جراحی قرار گرفتم ولی بی نتیجه بود. از روی کنجکاوی مطالعاتم را در این زمینه بیشتر کردم و به نتایج علمی مفیدی رسیدم. به این ترتیب به عامل بیماری ام پیبردم و توانستم آن را درمان کنم. خواستم با نگارش این کتاب نتیجه ی مطالعات و تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار دهم.
سایت های آمارگیری معتبر، حسابداری را از مشاغل پرطرفدار و جذاب در سراسر دنیا معرفی می کنند. فکر می کنید چه چیز باعث جذابیت این رشته در دنیا شده؟
حسابداری زبان تجارت است و امروزه تجارت و فعالیتهای مالی بخش عمده ی زندگی انسان را به خود اختصاص داده است. این موضوع باعث جذابیت بیشتر حسابداری شده است . واقعیت این است که حسابداری در صورتی جذاب است که به طور کلیشه ای مطالعه نشود و محصل به درک و فهمی عمیقی از مطالب دست یابد. در تائید صحبت شما به یک نظرخواهی اشاره می کنم که چند سال پیش از دانشجویان رشته های اقتصاد، مدیریت و حسابداری امریکا به عمل آمد. در این تحقیق، دانشجویان، دروس حسابداری را دارای بیشترین جذابیت در میان سایر دروس خود توصیف کردند.
پیشرفت حسابداری در ایران را در سال های اخیر چگونه ارزیابی می کنید؟
در سطح آموزش در مقایسه با 20 سال گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته و منابع درسی از لحاظ کمی و کیفی توسعه پیدا کرده است. در گذشته به دلیل ضعف منابع درسی در رشته ی حسابداری و عدم دسترسی به منابع غنی دراینترنت، فارغ التحصیلان این رشته از توان علمی کمتری نسبت به فارغ التحصیلان امروز برخوردار بودند و اکثراً گرایش های رشته ی مدیریت را برای تحصیلات تکمیلی انتخاب می کردند. در حالی که امروز با توجه به دسترسی دانشجویان به منابع معتبر درسی، این وضع(مهاجرت دانشجویان حسابداری به رشته های مدیریت در مقاطع ارشد و دکتری) تغییر کرده است .
می دانیم در کشور ما فاصله ی عمیقی بین علم و عمل وجود دارد. زمانی که در امریکا تحصیل می کردید این شکاف را در آن جا هم حس می کردید؟
خیر. در کشور های صنعتی و توسعه یافته به علت گسترش خصوصی سازی، فاصله ی کمی بین علم و عمل در این رشته وجود دارد. به همین علت، دانشجویان اغلب به دنبال کسب دانش و مهارت اند، زیرا می دانند بدون دست یابی به تخصص لازم نمی توانند شغل مناسبی پیدا کرده و در آن دوام بیاورند.
در کشور ما به علت وجود اقتصاد دولتی و به علت نقش محوری سیاست دولت در راهبری واحدهای خرد اقتصاد و حمایت های دولتی از طریق اهرم های گمرکی و تعیین نرخ های مصوب، رقابت چندانی بین واحدهای تجاری وجود ندارد. بنابراین مدیران این واحدها با درجات مختلف شایستگی قادرند موقعیت خود را حفظ کنند و دانش و مهارت مدیریتی نقش چندانی در انتخاب و دوام شغلی آنها ندارد. با اجرای واقعی هر چه سریعتر اصل 44 و نیاز بیشتر به افراد واجد شرایط در صحنه ی رقابت امید است کیفیت آموزش و پژوهش در مراکز علمی و دانشگاهی برای پاسخ گویی به این نیاز ارتقا یابد و از فاصله ی علم و عمل در این رشته کاسته شود.

دانشجو چگونه می تواند به کاهش این فاصله کمک کند؟
دانشجو باید نقش سازندگی داشته باشد. هر روز بر دانش خود درباره ی مسائل پیرامون رشته ی تحصیلی اش اضافه کند. از اتفاقات جامعه آگاه باشد و در مورد خطاهای موجود –با دانشی که به دست می آورد- جسورانه اظهار نظر کند .
نقش اساتید در این زمینه چیست؟
متأسفانه عدم تأمین مالی کافی اساتید ما مانع از مشارکت بیشتر آن ها در این زمینه است. این امر، باعث شده اساتید ترجیح دهند به جای آن که وقت خود را بیش تر صرف دانشجو کنند، به فعالیت های جانبی بپردازند. با این حال مطمئن باشید اشتیاق بیشتر دانشجویان باعث جذب اساتید به این برنامه ها می شود.
نظرتان در مورد کار در کنار تحصیل چیست؟
طبیعتاً کار باعث کسب تجربه می شود و این خوب است. اما بهترین کار برای دانشجو عمق بخشیدن به مطالبی است که در دانشگاه تدریس می شود. در کنار عمق بخشیدن به موضوعات درسی مرتبط (مطالعه مطالب جانبی پیرامون مباحث درسی)، کار با نرم افزار های حسابداری و زبان انگلیسی را بیاموزید. در دوره های کارآموزی شرکت کنید و به تدریج وارد بازار کار شوید. به این ترتیب می توانید سطح خود را از لحاظ آموزشی و حرفه ای ارتقا دهید. با علمی تر شدن اعتبار بیشتری درمحیط کاری آینده ی خود بدست آورده و راه را برای پذیرفته شدن بیشتر در جامعه و ارتقا شغلی هموار می سازید و همچنین اعتماد به نفس بیشتر برای اظهارنظر کردن در مجامع پیدا می کنید و در نتیجه به راحتی خواهید توانست در سیستم مالی - حسابداری کشور تاثیر مثبت گذاشته و به رفع نقایص کمک کنید.
آقای دکتر دانشجویان شما معتقدند سرعت تدریس شما در کلاس ها بالاست و دانشجویان شما معمولاً از برنامه ی درسی تان عقب تر اند. این امر دلیل خاصی دارد؟
ببینید دانشجو باید همیشه در جست و جوی دانش باشد. باید با پیش مطالعه سر کلاس حاضر شود. اما متأسفانه در کشور ما اغلب دانشجویان به این موضوع اهمیت نمی دهند. به این امید سر کلاس می نشینند که استاد بیاید، حجم زیادی از مطالب را در یک جلسه توضیح دهد و آن ها هم با جزوه نویسی موضوع را یاد بگیرند که این امر غیرممکن است. در رشته شما حجم دروس بالاست و اگر قرار باشد به کندی حرکت کنیم از جامعیت و کیفیت مطالب کاسته می شود.
پس معتقدید سرعت شما زیاد نیست و سرعت دانشجویان شما کم است؟
خیر. البته نمی توان گفت سرعت دانشجویان کم است .اگر به پیشرفت حسابداری دانشکده توجه کنید ملاحظه میکنید که دانشجویان حسابداری جزء دانشجویانی هستند که وقت کافی صرف درس خواندن می کنند و به خوبی پیشرفت می کنند.
در آن یک سالی که در دانشگاه گرین ایچ لندن استاد مهمان بودید سر کلاس هایی که حسابداری بین المللی و مدیریت مالی تدریس می کردید چنین مشکلی نداشتید؟
به هیچ وجه. آن جا دانشجو برنامه ی کلاس را می گرفت. طبق برنامه پیش مطالعه می کرد. در کلاس بیشتر به بحث راجع به درس می پرداختیم تا آموزش آن. این از ویژگی های کلاس خوب و باکیفیت است. دانشجویان تمام وقت در آنجا حداکثر حدود 15 واحد درسی در هر نیم سال اخذ می کردند و تمام وقت خود را صرف تحصیل می کردند. در دانشگاه های ما دانشجویان اغلب 20 تا 24 واحد برای هر نیم سال انتخاب می کنند و گاهی اوقات معادل 40 واحد کار می کنند و البته به اندازه ی 10 واحد هم وقتشان را در ترافیک می گذرانند و انتظار دارند به اندازه کافی بر مطالب درسی اشراف داشته باشند که این امر امکان پذیر نیست.
چه کسی را موفق می دانید؟
کسی که تنها زمان حال را نبیند و به آنچه که هم اکنون دارد اکتفا نکند. بتواند آینده را ببیند، برای آن برنامه ریزی و تلاش کند. به تعبیری نیمه ی پر لیوان را ببیند و برای پرتر کردن آن هر لحظه در تلاش باشد .
با این توصیف، خودتان را فرد موفقی می دانید؟
خیر، من خودم را فردی موفق نمی دانم. در واقع هیچ کس نمی تواند بگوید که موفق است. کسی که برای موفقیتش میزان تعیین کند در واقع خود را به هدف کوچکی محدود کرده که با رسیدن به آن باید از حرکت بایستد. من کسی را در زندگی موفق می دانم که بتواند از دو نعمت سلامت جسم و روح خود -که خداوند در اختیارش قرار داده- استفاده کند و بنابراین همواره برای حفظ و ارتقاء سلامت جسم و جامعه ی خود تلاش کند. هر کسی نقشی در سلامت جامعهای که پذیرای این جسم و روح است، دارد و من هم به نوبه ی خود سعی کردم در وسع خودم به سلامت جامعه کمک کنم.
در مورد موفقیت شغلی چطور؟
تعریف موفقیت شغلی از نگاه افراد متفاوت است. برخی موفقیت شغلی را دسترسی به مقامات بالا و کسب امتیازات مادی و نفوذ اجتماعی می پندارند . برخی دیگر موفقیت را در رسیدن به آرامش وجدان و انجام درست وظایف میدانند. در تمام 35 سال تجربه ی کاری خود هرگز در صدد پست و مقام نبودم و همواره به انجام درست تکالیف خود اکتفا می کرده ام.
تعریف شما از این مفاهیم چیست:
دانشجوی ایده آل:
خودش باشد و از واقعیت و حقیقت دفاع کند. افراد و سازمان های جامعه به دنبال افراد صادق، سالم و قابل اطمینان می گردند و این بزرگ ترین چیزی است که دانشجو می تواند در خود پرورش دهد.
استاد ایده آل:
فردی است که بی طرفانه واقعیت را به دانشجویان خود نشان دهد و به آن ها شخصیت و احترام گذاردن به دیگران را بیاموزد و آنان را برای زندگی سالم در جامعه هدایت کند.
انجمن علمی ایده آل:
اعضای اش ایده آل باشند، هویت انجمن علمی را حفظ کنند و حضورشان به انجمن اعتبار دهد. هدف داشته باشد و از نظر علمی و اخلاقی الگوی کامل یک دانشجو باشند.
دانشگاه ایده آل:
دانشگاهی که فارغ التحصیل شدن از آن افتخاری بزرگ برای هر کسی باشد و خوب البته در رده بندی های بین دانشگاههای دنیا دانشگاهی برتر محسوب شود .
برای آینده تان چه برنامه ای دارید؟
هر چه زودتر خودم را بازنشسته خواهم کرد تا یکی دو نفر به آرزوهایشان برسند.
از کسی که نام دانشجوی دانشگاه تهران بر اوست چه انتظاری دارید؟
از نظر اخلاقی هم به خانواده هم به استاد خود احترام فراوان بگذارد. حتی در انتقاد کردن از ضعیف ترین استاد، احترام را شرط اول خود قرار دهد. از بین رفتن احترام باعث از بین رفتن ارزش های دیگر می شود .
از نظر علمی خودش را با بهترین دانشجویان رشته ی خود در دنیا مقایسه کند. خود را در عرصه ی رقابت بزرگتری ببیند و رقابت را به افراد اطرافش محدود نکند.
حرف آخر دکتر نوروش برای دانشجویان؟
نگرش علمی را در دانشگاه حراست کنید. این نگرش نباید آسیب بیند. هدفتان از تحصیل در دانشگاه صرفاً گرفتن مدرک نباشد. همواره به ارزیابی خود بپردازید. از خود بپرسید چه آموخته اید و آموخته های شما چه قدر با منابع طراز اول دنیا فاصله دارد . همواره در راستای کاهش این فاصله تلاش کنید . از منافع آنی و تلاش های فرصت طلبانه دوری کنید و به دنبال حقیقت و واقعیت باشید. حسادت ها را در بین خود از بین ببرید و رقیبان اصلی خود را در خارج ازکشور جست و جو کنید.

منبع: سایت علمی دانشجویان ایران