در مورد واحد پول کشورتان ایران چه می دانید؟

در مورد واحد پول ایران بیشتر بدانیم...                                                                         
...............................................................................................................................................................
واحد پول کشور ایران بر مبنای دینار بنا شده است. دینار، واحد قدیمی پول روم و بعد امپراتوری روم شرقی بود و «دیناریوس» خوانده می‌شد. یک دیناریوس روم شرقی برابر با یک سکه نقره بود که وزنش در مواقع مختلف فرق می‌کرد.
این واحد پول بعد از فتح اراضی روم شرقی به دست مسلمانان، از طرف آنها به‌عنوان نام واحد پول انتخاب شد و تبدیل به دیناری شد که امروزه هم در کشورهای عربی از آن استفاده می‌شود و به همین ترتیب، سلطنتها و حکومتهای ایرانی نیز از دینار استفاده می‌کردند.
به‌تدریج، احتیاج به واحدهای پولی بزرگتر پیش آمد که این واحدها نیز همه بر مبنای دینار بنا شده بودند. اولین واحد پولی، سکه صد دینار (صنار) بود که توسط سلطان محمود غزنوی ضرب شد و به اسم «محمودی» نامیده می‌شد. در همان زمان، شاهان سامانی ماورالنهر، سکه‌های نقره پنجاه دیناری ضرب کردند که «شاهی» نامیده می‌شد. در حقیقت، یک شاهی، نصف یک محمودی یا به عبارت دیگر، یک محمودی، دو شاهی بود.

واحدهای دیگری هم بودند مانند «قران» (هزار دینار) و «تومان» (10000) دینار، که فقط واحد محاسبه بودند و عملاً هیچ سکه‌ای به نام قران یا تومان ضرب نمی‌شد (کلمه تومان از لفظ مغولی تومان به معنی ده هزار است). در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب یک سکه کرد به ارزش 200 دینار یا دو محمودی؛ که این سکه به «عباسی» معروف شد و بسیار مورد استفاده قرار گرفت. در این دوره، به علت رابطه پرتغال با ایران، سکه‌های پرتغالی در ایران رایج شد این سکه‌ها «رئال» نام داشتند (این واحد پولی هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مانند برزیل است).
رئال، بر مبنای وزنش، مطابق 1175 دینار گرفته شد و در ایران به این اندازه خریده می‌شد. به مرور سکه رئال پرتغال در ایران به عنوان ریال رواج پیدا کرد و به این ترتیب دولت ایران دست به ضرب سکه‌های ریال زد که برای مبالغ بالا به کار می‌رفت.
در اواخر قرن هجدهم میلادی، نادرشاه افشار هم یک نوع سکه به ارزش 500 دینار ضرب کرد که به اسم خودش «نادری» خوانده می شد. اما خیلی زود در فرهنگ عام به جای لفظ نادری، استفاده از لفظ «ده شاهی» (شاهی= پنجاه دینار: 500 دینار= ده شاهی) رواج پیداکرد.
در طول سلطنت قاجار، سکه‌های مورد استفاده در ایران، شاهی، صنار، عباسی، و ده شاهی بودند، و در اواخر دوره قاجار، سکه‌های هزار دیناری و دو هزار دیناری هم ضرب شدند (یک قرانی و دوزاری).
در ابتدای سلطنت پهلوی برای یکدست شدن واحد پول ایران، سکه‌های ریال به‌جای 1175 دینار به مبلغ 1000 دینار (مطابق قران) کاهش داده شدند و واحد پول «ریال» نام گرفت. در همان دوران پهلوی هم بعد از تورمهای اقتصادی مختلف و رواج پول کاغذی، اسکناسهای پنج ریالی و ده ریالی (یک تومانی) چاپ شدند.
تومان واژه‌ای است که امروز کاربردی بیشتر از ریال، واحد پول رسمی دارد. این واژه از واژه ترکی به معنای ده هزار، وارد زبان فارسی شده است. تومان واحد پولی معادل با 10000 دینار بوده است. اما پس از سال 1932 میلادی، 1310 هجری شمسی، هر تومان با 10 ریال معادل شد و از آن پس «تومان»، عملاً واحد پول غیررسمی در زندگی روزمره ایرانیان شد.

منبع: مجله حسابرس